Multitasking jest bardzo kuszący. Nauka z dźwiękami ulubionego serialu w tle, rozwiązywanie zadania domowego w czasie lekcji, odpisywanie na maile połączone z rozmawianiem przez telefon, co tu dużo mówić czas to pieniądz… Sama nie raz uległam tej słodkiej pokusie i mogę się założyć, że nie tylko ja. Zresztą wcale nie muszę się zakładać, bo to wszystko pokazują badania (Anderson i Jiang 2018).

Jeszcze kilka lat temu multitasking był uznawany za umiejętność bardzo pożądaną. Był bardzo modnym terminem określającym człowieka sukcesu, pracownika idealnego, będącego w stanie wykonywać kilka zadań na raz i tym samym bardziej produktywnego i wydajnego niż zwykli śmiertelnicy skupiający się tylko na jednym. Dorastając z tym ideałem uważałam multitasking za pewien ideał efektywności. Tymczasem okazuje się, że wcale nim nie jest, a diabeł tkwi w szczegółach.

Pokolenie dzisiejszych nastolatków określane jako Gen Z okazuje się być szczególnie skłonne do multitaskingu, głównie ze względu na nieustannie towarzyszące nam zdobycze techniki – platformy streamingowe i media społecznościowe. Myślę, że mówiąc o multitaskingu, szczególnie w kontekście produktywności, warto rozgraniczyć dwa rodzaje. Pierwszy – nazwijmy go klasycznym – polega na wykonywaniu dwóch zadań w tym samym czasie, drugi z kolei – multitasking w wykonaniu Gen Z – na realizowaniu zadania z rozpraszaczem w tle.

Multitasking klasyczny

Możemy go uznać za świętego Graala produktywności, każdy chciałby go osiągnąć, ale nikomu się to nie udało. Okazuje się, że wykonywanie kilku zadań na raz jest w gruncie rzeczy ułudą, bo nasze mózgi potrafią się skupić tylko na jednej czynności na raz. W efekcie są zmuszone bardzo szybko przenosić skupienie z jednej rzeczy na drugą („Cognitive and Productive Costs of Multitasking” 2021). Ciągłe przenoszenie uwagi sprawia, że dużo szybciej się rozpraszamy, niektórzy naukowcy wskazują wręcz, że może istnieć związek między multitaskingiem, a ogólną skłonnością do rozproszeń(Moisala i in. 2016). W każdym razie pewnym jest, że wykonywanie kilku zadań na raz zmusza do ciągłego wdrażania się w nie na nowo, co jest bardzo męczące dla mózgu.

Robienie kilku rzeczy na raz wpływa również na szybkość ich realizowania. Wbrew intuicyjnemu założeniu, że multitasking może zapewnić szybsze wykonanie postawionych przed nami zadań, przyczynia się do zwolnienia tępa pracy. Jest to związane ze zwiększeniem wysiłku intelektualnego, do którego zmusza ciągłe przenoszenie uwagi(„Multicosts of Multitasking” b.d.).

Kolejny skutek uboczny multitaskingu jest już bardziej intuicyjny. Wykonując kilka zadań na raz jesteśmy dużo bardziej skłonni do popełniania błędów. Żonglując zadaniami łatwo wytrącamy się z rytmu i po prostu męczymy, w związku z czym nietrudno się domyślić, że będzie to sprzyjało pomyłkom. Mózg w pewnym momencie przestaje być pewny, które zadanie ma realizować.

Multitasking w wykonaniu Gen Z

Temu rodzajowi mutlitaskingu towarzyszą wszystkie wspomniane powyżej wyzwania. Zasadniczą różnicą jest jednak to, że celem nie jest zwiększenie produktywności, a…no właśnie co? Osłodzenie nieprzyjemnego zajęcia? Umożliwienie sobie bycia na bieżąco z najnowszymi serialami przy jednoczesnym realizowaniu zadań?

Momentem, w którym ten rodzaj multitaskingu na dobre zagościł w naszych życiach była pandemia. Zdalna lekcja i gotowanie obiadu? Czemu nie. Wykład umilany scrollowaniem Instagrama czy graniem? Bardzo chętnie.

Pandemia się już skończyła, a przynajmniej tak powiedzieli politycy, ale złe nawyki pozostały.

Czy taki multitasking jest jednoznacznie niekorzystny? Tak. Czy musimy z niego rezygnować? Powinniśmy. Czy zrezygnujemy? Pewnie nie do końca.

Oglądanie w tle serialu i inne tego rodzaju zachowania są niekorzystne, ale czasami naprawdę ułatwiają sięgnięcie po zeszyt i zaczęcie nauki. Wydaje się, że kluczem jest więc zdawanie sobie sprawy ze wszystkich minusów takiego zachowania, niekończenie stu procentowe wykluczanie go.

Źródła:
Anderson, Monica, i Jingjing Jiang. 2018. „Teens, Social Media and Technology 2018”. Pew Research Center: Internet, Science & Tech (blog). 31 maj 2018. https://www.pewresearch.org/internet/2018/05/31/teens-social-media-technology-2018/.
„Cognitive and Productive Costs of Multitasking”. 2021. Verywell Mind. 31 lipiec 2021. https://www.verywellmind.com/multitasking-2795003.
Moisala, M., V. Salmela, L. Hietajärvi, E. Salo, S. Carlson, O. Salonen, K. Lonka, K. Hakkarainen, K. Salmela-Aro, i K. Alho. 2016. „Media Multitasking Is Associated with Distractibility and Increased Prefrontal Activity in Adolescents and Young Adults”. NeuroImage 134 (lipiec): 113–21. https://doi.org/10.1016/j.neuroimage.2016.04.011.
„Multicosts of Multitasking”. b.d. Dana Foundation (blog). Dostęp 31 maj 2022. https://dana.org/article/multicosts-of-multitasking/.