Od pewnego czasu coraz większą popularność zdobywa umiejętność krytycznego myślenia. W wielu artykułach i publikacjach internetowych o tematyce samorozwoju widujemy te dwa słowa. Problemem jest jednak to, że nie każdy rozumie co one właściwie znaczą. Nie możemy ich odczytywać tak dosłownie i pobieżnie myśląc, że chodzi tylko o zdolność do samokrytyki albo krytycznego oceniania innych. Te aspekty mogą być składową ogólnego znaczenia myślenia krytycznego, ale nie przekazują jego pełnego znaczenia.
Czym zatem jest zdolność krytycznego myślenia? Generalnie, możemy ją określić jako zdolność do podejmowania racjonalnych decyzji, opartych na analizie informacji, które do nas docierają. Dla niektórych jest to synonim myślenia logicznego, które pozwala łączyć i interpretować znane nam już fakty, oraz modyfikować je o inne dane docierające do nas w czasie rzeczywistym.
Rola krytycznego myślenia
Dlaczego myślenie krytyczne jest współcześnie tak ważne? Bo pozwala filtrować docierające do nas informacje. W erze cyfryzacji ilość wiadomości, które do nas docierają, często zupełnie sprzecznych, może być przytłaczająca. Bez odpowiedniej segregacji i analizy danych zagubimy się w szumie informacyjnym.
Jak rozwijać krytyczne myślenie?
Przede wszystkim krytycznego myślenia nie możemy się po prostu nauczyć. Na całość tej zdolności składa się wiele umiejętności miękkich, które możemy jedynie rozwijać. Trzeba też pamiętać, że każdy ma rozwiniętą zdolność krytycznego myślenia na innym poziomie. Jedni od dziecka będą wykazywali ponadprzeciętne zdolności do analizy informacji, a inni będą musieli tę zdolność dopiero wyćwiczyć.
Jeśli chcemy poprawić naszą zdolność krytycznego myślenia, warto podczas podejmowania różnych decyzji i analizowania informacji działać wobec pewnego schematu:
- 1. Określenie i analiza problemu
Zastanów się, jakie jest sedno danego zagadnienia, z jakich pojedynczych elementów się składa, dlaczego jakaś rzecz się dzieje.
Wyobraź sobie ogólny zarys całej sytuacji, spróbuj znaleźć jakieś pierwsze rozwiązania.
- 2. Zadawaj sobie dużo pytań
Często możesz sobie nawet nie zdawać sprawy z tego, jak dużo stwierdzeń, które uznajesz za fakty, jest zupełnie nieuzasadniona. Wyobraź sobie sytuację, w której wydaje Ci się, że ktoś Cię nie lubi. Jego zachowanie nie wskazuje na żadne negatywne emocje wobec Ciebie, po prostu masz takie przeczucie. Zadaj sobie wtedy pytanie: Czy ktoś mi powiedział, że dana osoba mnie nie lubi? Czy znam jakiekolwiek przesłanki mówiące o tym, że ktoś może za mną nie przepadać?
Często po takiej logicznej analizie okazuje się, że w całym naszym problemie, większym utrudnieniem jest nasze utarte i nieuzasadnione przekonanie na jakiś temat, niż faktyczny problem.
Dlatego zadawanie sobie samemu pytań jest tak bardzo istotne, pozwala przefiltrować informacje nieprzydatne od tych, które faktycznie są istotne.
- 3. Znajdź najlepsze rozwiązanie i jeszcze raz je przeanalizuj
Rzadko kiedy w danej sytuacji jest jedno wyjście. Dla każdego rozwiązanie może być inne, dlatego warto skonfrontować je z innymi ludźmi borykającymi się z tym samym problemem. Przeanalizuj wszystkie wnioski, które wyciągniesz z sytuacji.
Podsumowanie
Być może wydaje Ci się, że przecież i tak, przy analizowaniu różnych sytuacji wykonujesz wszystkie te czynności (analiza, interpretacja, łączenie danych, zadawanie pytań) odruchowo i bezwiednie. Okazuje się jednak, że wykonywanie wszystkich tych czynności bardziej „świadomie” może nie tylko poprawić naszą zdolność krytycznego myślenia, ale i ułatwić nam poznanie całego procesu naszego rozumowania.
Przeczytałeś artykuł? Daj nam znać co, o nim myślisz, wypełniając ankietę!
Projekt dofinansowany przez Fundację Empiria i Wiedza w programie „InwestorJa”.