Maj jest takim dziwnym momentem w roku, kiedy zaczyna się myśleć o wakacjach, ale tkwi jeszcze po uszy w pracy, nie mówiąc już o zbliżającym się lub (jak w przypadku maturzystów) kwitnącym okresie egzaminacyjnym. Chociaż hasła „study smarter, not harder” lub pokrewnego mu „work smarter, not harder” możemy mieć już serdecznie dosyć, faktycznie dobrze by było pouczyć się i popracować trochę mądrzej, bo przecież im więcej czasu na majowe grille i wycieczki rowerowe, tym lepiej.

Intuicyjnie mogłoby się wydawać, że im dłużej będziemy pracować, siedząc bez przerwy przy biurku, tym szybciej zrobimy co trzeba i jak to mawiał mój nauczyciel matematyki, nastanie wolność! Nic bardziej mylnego. Pokazują to zresztą badania. Na przykład to, w którym grupa 80 studentów została poproszona o wybranie najlepszego samochodu, na co dostali 4 minuty – połowa z nich poświęciła cały ten czas koncentrując się na dokonaniu jak najlepszego wyboru, a druga połowa musiała w tym czasie rozwiązywać również anagramy. Paradoksalnie okazało się, że to druga grupa, ta która została zmuszona do robienia przerw, dokonała dużo lepszych wyborów (1).

Okazuje się, że robienie przerw jest kluczem do efektywnej nauki i pracy. Jak tłumaczy Alejandro Lleras, wykładowca psychologii na uniwersytecie w Ilinois, z uwagą jest trochę jak z percepcją innych bodźców. Kiedy mamy coś długo na sobie, w końcu przestajemy to czuć i dopiero skupiwszy się na uczuciu jakie wywierają ubrania na skórze, z powrotem je odczuwamy. Podobnie jest z zapachami – po pewnym czasie przestajemy zwracać na nie uwagę. Naukowiec przeprowadził badania potwierdzające tę hipotezę. Z kilku grup mających rozwiązywać zadania w 50 minutowym bloku, najlepiej radziła sobie ta, która miała przerwy (2).

Kiedy odpoczywamy nasze mózgi wchodzą w tzw. „default mode”, który jak się okazuje wcale nie jest czasem pozbawionym „produktywnej wagi”. Jest to czas, w którym nasze mózgi, niejako w tle, przetwarzają wiele informacji, co może mieć znaczenie dla ogólnej zdolności zachowywania skupienia, ale jest też czasem w którym rozwija się nasza umiejętność rozumienia ludzkich zachowań, a co jeszcze ważne z punktu widzenia ucznia – daje przestrzeń do przetworzenia nowo nauczonych informacji (3). Część naukowców uważa wręcz, że skutkiem ubocznym bujania w obłokach jest rozwiązanie, któregoś z dręczących nas problemów, czego wielu doświadczyło na przykład biorąc prysznic (4).

Robienie przerw jest niezbędne dla zwiększenie produktywności, skupienia i efektywności. Ale jak te przerwy robić?

Jak często robić przerwy?

Czasami może się wydawać, że gdy tylko chcemy możemy pracować jak maszyny, trzeba po prostu usiąść i zacząć, i potem jakoś samo idzie. Jesteśmy jednak organizmami. Nasze ciała i umysły wolą pracować w cyklach i do tego właśnie musimy się dostosować. Badacze nie są pewni jak długo taki cykl właściwie trwa, zresztą najprawdopodobniej nie ma jednej, odpowiedniej dla wszystkich długości. Większość zgadza się, że jest to coś pomiędzy sześćdziesięcioma a dziewięćdziesięcioma minutami (5). Wydaje się, że najlepiej jest po prostu wypróbować różne długości i wybrać tę, która najbardziej nam odpowiada. Pamiętajmy też, że odpisywanie na maile będzie się wiązało z zupełnie innym wysiłkiem niż rozwiązywanie zadań matematycznych, a to z kolei jest zupełnie nieporównywalne z pisaniem esejów.

źródło: https://www.fastcompany.com/3013188/why-you-need-to-unplug-every-90-minutes

Jakie przerwy robić?

Zasadniczo przerwa powinna trwać między 15 a 20 minut, może być jednak albo dłuższa, albo krótsza w zależności od zapotrzebowania. Pytaniem pozostaje co podczas takiej przerwy robić. Na pewno nie powinno to być przeglądanie mediów społecznościowych, czy generalnie sięganie po telefon (6). Poza tym cokolwiek poza pracą powinno się sprawdzić. Jak można się domyślać szczególnie owocną formą odpoczynku okaże się krótki wysiłek fizyczny, czy medytacja (7), ale przydatne może okazać się też coś tak trywialnego jak zrobienie herbaty, czy chwila na small talk.

Następnym razem, gdy będziesz biczować się za nie bycie non stop produktywnym, przypomnij sobie jak ważne i przydatne są przerwy i może spróbuj takiego, może trochę nieintuicyjnego, ale efektywnego podejścia do pracy.

Źródła:
1. Jabr F. Why Your Brain Needs More Downtime [Internet]. Scientific American. [cytowane 14 maj 2022]. Dostępne na: https://www.scientificamerican.com/article/mental-downtime/
2. Brief diversions vastly improve focus, researchers find [Internet]. ScienceDaily. [cytowane 14 maj 2022]. Dostępne na: https://www.sciencedaily.com/releases/2011/02/110208131529.htm
3. Immordino-Yang MH, Christodoulou JA, Singh V. Rest Is Not Idleness: Implications of the Brain’s Default Mode for Human Development and Education. Perspect Psychol Sci. 1 lipiec 2012;7(4):352–64.
4. Baird B, Smallwood J, Mrazek MD, Kam JWY, Franklin MS, Schooler JW. Inspired by Distraction: Mind Wandering Facilitates Creative Incubation. Psychol Sci. 1 październik 2012;23(10):1117–22.
5. The 90-Minute Solution: How Building in Periods of Renewal Can Change Your Work and Your Life (POLL) (VIDEO) [Internet]. HuffPost. 2010 [cytowane 14 maj 2022]. Dostępne na: https://www.huffpost.com/entry/work-life-balance-the-90_b_578671
6. Kang S, Kurtzberg TR. Reach for your cell phone at your own risk: The cognitive costs of media choice for breaks. J Behav Addict. 1 wrzesień 2019;8(3):395–403.
7. Balci R, Aghazadeh F. Effects of exercise breaks on performance, muscular load, and perceived discomfort in data entry and cognitive tasks. Comput Ind Eng. 2004;46(3):399–411.